Οι επιστημονικές δημοσιεύσεις σε διεθνή περιοδικά αποτελούν την «περιουσία» των επιστημόνων και τα διαπιστευτήριά τους για την απόκτηση κύρους και εξέλιξης σε ανώτερες καθηγητικές ή ερευνητικές βαθμίδες σε πανεπιστήμια ή ερευνητικά κέντρα αντίστοιχα.
Οσο πιο πολλές τόσο πιο σίγουρη και γρήγορη η εξέλιξη, η αύξηση του μισθού, η έγκριση καινούργιων χρηματοδοτούμενων προγραμμάτων. Με λίγα λόγια η ΠΟΣΟΤΗΤΑ (των δημοσιεύσεων) μετράει και η ΠΟΙΟΤΗΤΑ μένει στη σκιά.
Εχω αναλύσει αλλού τη φρενίτιδα παραγωγής δημοσιεύσεων με όλα τα στραβά της, θα επανέλθω σε άλλη ανάλυση, εδώ σήμερα θα αναδείξω μια πρόβλεψή μου για το πως θα αξιολογούνται στο μέλλον οι δημοσιεύσεις, μια και το σημερινό μοντέλο του πληθωρισμού τους έχει φτάσει στο απροχώρητο και στραγγαλίζει την αξιοπιστία τους.
Μια τυπικά δομημένη επιστημονική δημοσίευση περιλαμβάνει τις εξής ενότητες (κεφάλαια): Περίληψη – Εισαγωγή – Μεθοδολογία – Αποτελέσματα – Συζήτηση – Συμπεράσματα – Βιβλιογραφία.
Το πιο βασανιστικό κεφάλαιο (και εκ πείρας μιλώντας) είναι η Εισαγωγή, όπου πρέπει να «φιλολογήσεις» για το τι έχει γραφτεί διεθνώς σχετικό με τη δική σου έρευνα, τη σημασία της και το σκοπό της.
Συχνά οι εισαγωγές προσαρμόζονται στη θέλησή σου να αναδείξεις τη σπουδαιότητα της δικής σου έρευνας παραλείποντας ιστορικά στοιχεία που δεν σε συμφέρουν. Σήμερα, με τη βοήθεια της τεχνητής νοημοσύνης, δίνοντας τις κατάλληλες τροφοδοσίες (επιθυμίες) μπορούν να σου προσφερθούν κείμενα εισαγωγής πολύ ελκυστικά αλλά όπως και να το κάνουμε ανούσια και φλύαρα.
Στη Μεθοδολογία (Υλικά και Μέθοδοι), αναπτύσσεις οτιδήποτε χρησιμοποίησες για να κάνεις την έρευνά σου.
Στα Αποτελέσματα, που είναι το σημαντικότερο κομμάτι της έρευνας, παρουσιάζεις τα ευρήματά σου.
Στη Συζήτηση, αξιολογείς τη σημαντικότητα των ευρημάτων σου, την ενδεχόμενη καινοτομία που εισάγεις στο σχετικό πεδίο και την όποια εφαρμοσιμότητα στον πραγματικό κόσμο.
Ο σκληρός πυρήνας λοιπόν μιας δημοσιευμένης εργασίας είναι τα αποτελέσματα των πειραμάτων σου, της έρευνάς σου, το ουσιαστικό της μέρος δηλαδή του καθαυτό κόπου σου. Εξίσου σημαντικό για την εγκυρότητά της είναι η μεθοδολογία και τα εργαλεία που χρησιμοποίησες.
Όλα τα άλλα όσο σημαντικά και αν είναι, όση έκταση κι αν καταλαμβάνουν στη δημοσίευση, δεν είναι παρά εξαρτήματα διανοητικής παρουσίασης που όμως από την καθιερωμένη απαίτηση και πίεση των εκδοτών να καταλάβουν πάνω από το μισό των σελίδων μιας εργασίας, θολώνουν την ουσία της.
Μαζί με τη συνεχώς διογκούμενη βιβλιογραφία που παρατίθεται σχοινοτενώς για να προσδώσει όγκο και που στην πραγματικότητα ουδείς εξετάζει, έχουν φέρει την καταιγιστική παραγωγή εργασιών (είπαμε κρίνεσαι από το πόσες πολλές έχεις) σε ένα ξέφρενο στίβο αγωνισμάτων όπου η ποιότητα πνίγεται στην υπερπαραγωγή.
Τελευταίως, διεθνώς ακούγονται σοβαρές φωνές για μια νέα προσέγγιση. Τα σκουπίδια ήδη έχουν δημιουργήσει λόφους χωματερών και αν η κατάσταση αφεθεί ως έχει σύντομα η σοβαρότητα των δημοσιεύσεων θα μεταπέσει σε φαρσοκωμωδία.
Αν και τα παραπάνω που έγραψα αφορούν τις θετικές κυρίως επιστήμες και δη τις βιολογικές και τεχνολογικές δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχει καθολικό πρόβλημα.
Ιδού η πρόβλεψή μου λοιπόν για το μέλλον των δημοσιεύσεων.
Θα επικρατήσει μια τάση στα περιοδικά να ζητούν εργασίες συμπυκνωμένες και ολιγοσέλιδες με απόλυτη έμφαση σε δύο σημεία.
- Απόλυτη σαφήνεια και εξαντλητική περιγραφή της μεθοδολογίας και των οργάνων που χρησιμοποιήθηκαν για τα πειράματα.
- Λιτή και ουσιαστική παρουσίαση των αποτελεσμάτων με απόλυτη τιμιότητα για το επιτυχές ή ανεπιτυχές του κάθε πειράματος. Μεγάλη έμφαση θα δίδεται στην επαναληψιμότητα και στις συνθήκες των πειραμάτων.
Αν τα δύο παραπάνω συνταχθούν σωστά και τίμια, τα υπόλοιπα (εισαγωγή – συζήτηση – βιβλιογραφία) μπορούν να συμπιεσθούν στα απολύτως απαραίτητα ελάχιστα για να μη χάνεται ο αναγνώστης στη «φιλολογία».
ΠΡΑΚΤΙΚΟΤΗΤΑ λοιπόν θα επικρατήσει στο μέλλον των δημοσιεύσεων και μόνο η ΟΥΣΙΑ θα επιβιώσει.
Να ξέρατε μόνο πόσα άλλα θα μπορούσα να πω, αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία (και διασκεδαστική) και παρόλο που έχω γράψει αρκετά, ίσως βρω διάθεση άλλη φορά για τον «όχλο» των δημοσιεύσεων.